İLETİŞİMİN KİTLESELLEŞMESİ

İletişim; çeşitli yöntem ve biçimlerle kişiler arasında karşılıklı duygu, düşünce, bilgi, haber aktarımıdır. Yöntem ve biçimler zaman içinde köklü değişiklikler göstermiştir. Yazı bulunmadan önceki çağlarda seslerle, jest, mimik ve birtakım el kol hareketleriyle, duvara çizilen resimlerle ve benzeri şekillerde kurulan iletişim; zamanla mektuptan radyoya, telefondan telgrafa, fakstan e-postaya birçok farklı araç vesilesiyle kurulmuştur. Zaman içinde karşılıklı iki insan arasındaki iletişim biçim değiştirmiş, kitlesel bir boyut kazanmış; kitle iletişim araçları hayatımızda yer etmeye başlamıştır.

Teknolojinin gelişimi, teknolojiyle birlikte internet ağının gelişimi ve yaygınlaşması, dijitalleşme sürecinin hızlanmasıyla ilerleyen süreçte iletişim, değişim ve dönüşüm geçirmiş; yeni iletişim yöntemleri, yeni araçlar hayatımıza girmiştir.

Kitle iletişim araçları çoğu zaman gücü elinde tutan zümreler tarafından propaganda amacıyla kullanılmış; bilgi manipüle edilmiştir. İdeolojik, ticari, siyasi, dini, ekonomik birçok sebeple kitle iletişim araçları “dezenformasyon deposu”na dönüşmüştür. Bu doğrultuda toplumların henüz radyo, televizyon, gazete, dergi gibi kitle iletişim araçlarını kullanma konusunda belli bir bilinç ve farkındalık seviyesine erişemediğini söyleyebiliriz. Çevrim içi ortamlarda kullanılan dijital iletişim araçlarının yaygınlaşmasıyla beraber iletişim araçlarının sağlıklı kullanımı konusunda birçok sorunla karşılaştığımızı ve bu sorunların hayatın genelini etkileyecek sonuçlara sebep olacağını unutmamak gerekir.

İş hayatımızı, sosyal hayatımızı, okul hayatımızı şöyle bir gözden geçirdiğimizde kesin şekilde kabul edeceğiniz bir gerçekle yüzleşiyoruz: Bilgisayarların, akıllı telefonların, tabletlerin, akıllı televizyonların, çevrim içi platformların hüküm sürdüğü bir dünyada yaşıyoruz. Günlük yaşam pratiklerimizin temelini dijital araçlar ve dijital ortamlar oluşturmaktadır. Dolayısıyla iletişim kavramını geleneksel tanımının yanı sıra dijital tabanlı araç ve uygulamalarla da değerlendirmek gerekliliği doğmuştur.

MEDYA OKURYAZARLIĞI

Medya okuryazarlığı; medya iletilerine erişebilme, bunları çözümleyip anlamlandırabilme, değerlendirebilme, gerektiğinde iletebilme becerilerinin bütünü olarak tanımlanır.

İletişim teorileri çerçevesinde pratikte hayatımızı değiştiren ve hatta gerçekten öte yeni gerçekler yaratan, gerçek olmayanı ise gerçekmiş gibi yansıtan güçlerden biri olan medyanın, doğru algılanabilmesi için medya okuryazarı olmak tercihten öte mecburiyettir.

Medya okuryazarlığı demokratik toplumlarda katılım çoğunluğunun sağlanmasına katkı sunduğu kadar; eleştirel ve sorgulayıcı vatandaş olmanın gereklerinden birini oluşturur.

Medya okuryazarının sahip olduğu beceriler şu şekilde sıralanabilir:

• Medya okuryazarı, medya iletilerinin hangi biçim ve yöntemlerle anlam oluşturduğunu kavrayabilir.
• Medya okuryazarı, medya içerikleri vasıtasıyla oluşturulmak istenen algıyı önceden sezinleyebilir.
• Medya okuryazarı, taraflı ve yanlış iletiler ile tarafsız ve doğru iletiler arasındaki ayrımı yapabilir.
• Medya okuryazarı; cinsiyetçi, düşmanlık ve nefret uyandıracak söylemlerin farkına varabilir.
• Medya okuryazarı kendi iletilerini oluşturabilir.